Ο αρχηγός της φυλής του live
Είναι ιδιόρρυθμος; Εχει σκοτεινιές, μεγαλύτερες απ' ό,τι οι υπόλοιποι; Γιατί είναι από εκείνους στους οποίους, κυρίως, έχουν φορτώσει κατά καιρούς τη «μιζέρια» του έντεχνου; Αλλά και τι είναι αυτό που τον κάνει τόσο ιδιαίτερο ώστε για τα live του να πρέπει να κάνεις κράτηση τουλάχιστον δυο βδομάδες πριν; Γιατί, όπου κι αν εμφανίζεται, ο κόσμος γεμίζει τριπλοσειρά τα μπαρ; Ο Σωκράτης Μάλαμας, με 19 χρόνια στη δισκογραφία, είναι μια εμβληματική φυσιογνωμία της σύγχρονης ελληνικής μουσικής σκηνής, ικανή να συσπειρώσει γύρω απ' το όνομά του κανονικούς οπαδούς.
Ας τον παρατηρήσουμε στον «Σταυρό του Νότου». Είναι μποέμ, αλλά παρ' όλα αυτά ξέρει πια πώς να μη ριψοκινδυνεύει τη ροή του προγράμματός του και πώς να ισορροπεί σε μια άψογη αταξία, ικανή να ενισχύει όσο χρειάζεται την αίσθηση του αυθόρμητου. Οι μουσικοί του (Γ. Παπατριανταφύλλου, Κ. Ταπάκης, Ν. Παραουλάκης, Θ. Μιχαηλίδης, Κλ. Αντωνίου, Φ. Σιώτας, Π. Ζαφειρίου), όλοι ένας κι ένας, δεν ασφυκτιούν ούτε όμως το παρακάνουν, στο όνομα της χαλαρής σχέσης με το κοινό. Ισορροπούν κι αυτοί στις εξαιρετικές ενορχηστρώσεις -από τα κατ' εξοχήν προνόμια των live του Μάλαμα. Κι εκείνος στο μέσον με την κιθάρα του, έχει κάτι το επιβλητικό χωρίς να είναι αυστηρός. Λιτός και δωρικός, ναι, αλλά την ίδια στιγμή, τέτοιοι χαρακτηρισμοί που συνήθως ταυτίζονται με την αμιγή λαϊκότητα, υπονομεύονται από εγκεφαλικότερους στίχους, υπόγειες μελωδίες και τη χαρακτηριστική μπάσα φωνή του, που δεν παραπέμπει σε καθαρά λαϊκό ηχόχρωμα.
Ο Μάλαμας έχει βέβαια κάτι το πηγαία λαϊκό. Ανταποκρίνεται όμως και σε μια εξελληνισμένη και προσωπική εκδοχή του τρίπτυχου που έκανε ακαταμάχητους τους ροκ τροβαδούρους του '60: αντί για το «sex, drugs and rock'n'roll», αισθησιασμός, αλκοόλ και λαϊκό μπλουζ υπέρ της επί σκηνής μυθολογίας του. Η παραλλαγή του ασκεί εξίσου μεγάλη γοητεία. Οι νέοι άνθρωποι πάντα αναζητούν έναν ήρωα στο δικό τους road story, ακόμα κι όταν η γενιά τους δεν περιπλανιέται μ' ένα σακκίδιο στον ώμο, αλλά χτυπάει 10ωρο σε μια πολυεθνική. Θέλουν να μοιράζονται την ψευδαίσθηση ή και την ειλικρίνεια της εξομολόγησης, το σταδιακό «ανέβασμα» του ποτού, το «κατέβασμα» στη στιχουργική του υποσυνείδητου, το ταλέντο εκείνου που ακομπλεξάριστος χρησιμοποιεί υπέρ του ό,τι τα παιδιά της πόλης υπό άλλες συνθήκες δεν θα κατανοούσαν: ο Μάλαμας προέρχεται από την περιφέρεια, το υπενθυμίζει με κάποιους ιδιωματισμούς ή προσφωνήσεις («πουλάκι μου», η διασημότερη), ζει για διαστήματα αποκεντρωμένος, γουστάρει τα δημοτικά και τα βαριά λαϊκά και έχει αντλήσει και από αυτά για να βάλει τη δική του τραγουδοποιητική σφραγίδα.
Ο ίδιος, ως ένα από τα ισχυρά αντίδοτα της ποπ ελαφρότητας (εκείνης που αγνοεί οποιαδήποτε άλλη μελαγχολική σκέψη πέραν αυτής που δικαιολογεί ένας ερωτικός χωρισμός), συγκεντρώνει κάθε τόσο και τα βέλη. Δεν μου φαίνεται ότι ιδρώνει το αυτί του. Ακόμα κι όταν το τελευταίο του δισκογραφικό υλικό («Δρόμοι») δεν είναι από τα πιο γερά χαρτιά τού μουσικού του βιογραφικού, ξέρει τον τρόπο να το περνάει «κάτω». Κι αυτό ακριβώς κάνει στο πρώτο μέρος του προγράμματος με σύμμαχο τη Μαρίνα Δακανάλη, μια νέα τραγουδίστρια με ωραία φωνή που την επιδεικνύει σε όλο της το εύρος όταν ερμηνεύει δύο παραδοσιακά του τόπου της, της Κρήτης. Κι από κοντά, ο Κλέων Αντωνίου λέει το περίφημο ηπειρώτικο «Στης πικροδάφνης τον ανθό», σε μια από τις ευφυέστερες διασκευές που έχουν κάνει οι Mode Plagal, καθρεφτίζοντας την παράδοση σε ροκ κιθαριστικά σόλα και τζαζ τζαμαρίσματα.
Ο αρχηγός της φυλής του live, Μάλαμας, κλιμακώνει σταδιακά τη διάθεση του κοινού του παρεμβάλλοντας μια μεγάλη επιτυχία όπου πρέπει, είτε από τις δικές του («Να βάλω τα μεταξωτά», «Το γράμμα», «Πριγκιπέσα»), είτε από αυτές των συμμετοχών του σε δίσκους άλλων (προεξάρχοντος του Θανάση Παπακωνσταντίνου, από τον οποίο ανθολογείται ο «Διάφανος», «Ο Τειρεσίας», «Στην κοιλάδα των Τεμπών», κοντά σε άλλα, όπως το «Στα είπα όλα» του Μίλτου Πασχαλίδη). Και όπως είναι φυσικό, αν στις μεγάλες επιτυχίες οι διαθέσεις συγκλίνουν, στις υπόλοιπες περιπτώσεις καθένας έχει το δικό του αγαπημένο -στη δική μου περίπτωση αυτό είναι το «Πετάω πέτρες στο γιαλό», «Ο Μάντης» και το «Ριφιφί». Οπως και το «Στα μάτια τα ψιχαλιστά», ένα από τα δίστιχα του Παπαδιαμάντη που μελοποίησε ο Μανώλης Λιαπάκης και ερμηνεύει μοναδικά ο Μάλαμας.
Αλλά αυτό δεν μας το χαρίζει, όσο κι αν το ζητούμε. Ομως, ούτε το εμβληματικό του «Τσιγάρο ατελείωτο» λέει. Το ξέχασε; Προτιμώ να σκεφτώ κάτι συμβατότερο με την εικόνα του: ότι απόψε δεν γούσταρε να το πει.
Ας τον παρατηρήσουμε στον «Σταυρό του Νότου». Είναι μποέμ, αλλά παρ' όλα αυτά ξέρει πια πώς να μη ριψοκινδυνεύει τη ροή του προγράμματός του και πώς να ισορροπεί σε μια άψογη αταξία, ικανή να ενισχύει όσο χρειάζεται την αίσθηση του αυθόρμητου. Οι μουσικοί του (Γ. Παπατριανταφύλλου, Κ. Ταπάκης, Ν. Παραουλάκης, Θ. Μιχαηλίδης, Κλ. Αντωνίου, Φ. Σιώτας, Π. Ζαφειρίου), όλοι ένας κι ένας, δεν ασφυκτιούν ούτε όμως το παρακάνουν, στο όνομα της χαλαρής σχέσης με το κοινό. Ισορροπούν κι αυτοί στις εξαιρετικές ενορχηστρώσεις -από τα κατ' εξοχήν προνόμια των live του Μάλαμα. Κι εκείνος στο μέσον με την κιθάρα του, έχει κάτι το επιβλητικό χωρίς να είναι αυστηρός. Λιτός και δωρικός, ναι, αλλά την ίδια στιγμή, τέτοιοι χαρακτηρισμοί που συνήθως ταυτίζονται με την αμιγή λαϊκότητα, υπονομεύονται από εγκεφαλικότερους στίχους, υπόγειες μελωδίες και τη χαρακτηριστική μπάσα φωνή του, που δεν παραπέμπει σε καθαρά λαϊκό ηχόχρωμα.
Ο Μάλαμας έχει βέβαια κάτι το πηγαία λαϊκό. Ανταποκρίνεται όμως και σε μια εξελληνισμένη και προσωπική εκδοχή του τρίπτυχου που έκανε ακαταμάχητους τους ροκ τροβαδούρους του '60: αντί για το «sex, drugs and rock'n'roll», αισθησιασμός, αλκοόλ και λαϊκό μπλουζ υπέρ της επί σκηνής μυθολογίας του. Η παραλλαγή του ασκεί εξίσου μεγάλη γοητεία. Οι νέοι άνθρωποι πάντα αναζητούν έναν ήρωα στο δικό τους road story, ακόμα κι όταν η γενιά τους δεν περιπλανιέται μ' ένα σακκίδιο στον ώμο, αλλά χτυπάει 10ωρο σε μια πολυεθνική. Θέλουν να μοιράζονται την ψευδαίσθηση ή και την ειλικρίνεια της εξομολόγησης, το σταδιακό «ανέβασμα» του ποτού, το «κατέβασμα» στη στιχουργική του υποσυνείδητου, το ταλέντο εκείνου που ακομπλεξάριστος χρησιμοποιεί υπέρ του ό,τι τα παιδιά της πόλης υπό άλλες συνθήκες δεν θα κατανοούσαν: ο Μάλαμας προέρχεται από την περιφέρεια, το υπενθυμίζει με κάποιους ιδιωματισμούς ή προσφωνήσεις («πουλάκι μου», η διασημότερη), ζει για διαστήματα αποκεντρωμένος, γουστάρει τα δημοτικά και τα βαριά λαϊκά και έχει αντλήσει και από αυτά για να βάλει τη δική του τραγουδοποιητική σφραγίδα.
Ο ίδιος, ως ένα από τα ισχυρά αντίδοτα της ποπ ελαφρότητας (εκείνης που αγνοεί οποιαδήποτε άλλη μελαγχολική σκέψη πέραν αυτής που δικαιολογεί ένας ερωτικός χωρισμός), συγκεντρώνει κάθε τόσο και τα βέλη. Δεν μου φαίνεται ότι ιδρώνει το αυτί του. Ακόμα κι όταν το τελευταίο του δισκογραφικό υλικό («Δρόμοι») δεν είναι από τα πιο γερά χαρτιά τού μουσικού του βιογραφικού, ξέρει τον τρόπο να το περνάει «κάτω». Κι αυτό ακριβώς κάνει στο πρώτο μέρος του προγράμματος με σύμμαχο τη Μαρίνα Δακανάλη, μια νέα τραγουδίστρια με ωραία φωνή που την επιδεικνύει σε όλο της το εύρος όταν ερμηνεύει δύο παραδοσιακά του τόπου της, της Κρήτης. Κι από κοντά, ο Κλέων Αντωνίου λέει το περίφημο ηπειρώτικο «Στης πικροδάφνης τον ανθό», σε μια από τις ευφυέστερες διασκευές που έχουν κάνει οι Mode Plagal, καθρεφτίζοντας την παράδοση σε ροκ κιθαριστικά σόλα και τζαζ τζαμαρίσματα.
Ο αρχηγός της φυλής του live, Μάλαμας, κλιμακώνει σταδιακά τη διάθεση του κοινού του παρεμβάλλοντας μια μεγάλη επιτυχία όπου πρέπει, είτε από τις δικές του («Να βάλω τα μεταξωτά», «Το γράμμα», «Πριγκιπέσα»), είτε από αυτές των συμμετοχών του σε δίσκους άλλων (προεξάρχοντος του Θανάση Παπακωνσταντίνου, από τον οποίο ανθολογείται ο «Διάφανος», «Ο Τειρεσίας», «Στην κοιλάδα των Τεμπών», κοντά σε άλλα, όπως το «Στα είπα όλα» του Μίλτου Πασχαλίδη). Και όπως είναι φυσικό, αν στις μεγάλες επιτυχίες οι διαθέσεις συγκλίνουν, στις υπόλοιπες περιπτώσεις καθένας έχει το δικό του αγαπημένο -στη δική μου περίπτωση αυτό είναι το «Πετάω πέτρες στο γιαλό», «Ο Μάντης» και το «Ριφιφί». Οπως και το «Στα μάτια τα ψιχαλιστά», ένα από τα δίστιχα του Παπαδιαμάντη που μελοποίησε ο Μανώλης Λιαπάκης και ερμηνεύει μοναδικά ο Μάλαμας.
Αλλά αυτό δεν μας το χαρίζει, όσο κι αν το ζητούμε. Ομως, ούτε το εμβληματικό του «Τσιγάρο ατελείωτο» λέει. Το ξέχασε; Προτιμώ να σκεφτώ κάτι συμβατότερο με την εικόνα του: ότι απόψε δεν γούσταρε να το πει.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 09/02/2008
No comments:
Post a Comment